ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Αντώνης Ν. Παπαβασιλείου: 154 ή περί του Βάρδου άδολος αδολεσχία


α. Τυπογραφοεκδοτικά
20 Μαΐου του 1609. 

«Ένα βιβλίο που ονομάζεται τα σονέτα του Σαίξπηρ», εγγράφεται στο Stationer’s Register, τον κατάλογο του σιναφιού των χαρτοπωλών - βιβλιοπωλών του Λονδίνου, «πρωτόγονη» μορφή κοπυράιτ.
Οι Ελισαβετιανοί είχαν γι’ αυτές τις στιγμές την εξαίσια πολυ-σήμαντη έκφραση “escaped into print” -«διέφυγε στο τυπογραφείο», ήγουν τυπώθηκε. (Πόσο με ξύνει το πληκτρολόγιο να αφιερώσω άλλες 200 λέξεις για τούτο).
Τα σονέτα φαίνεται πως κυκλοφορούσαν ευρύτατα σε μορφή χει-ρογράφου (ήταν και η κατάλληλη υλικοπνευματική τροφή για την πε-ρίοδο κατά την οποία τα θέατρα ήταν κλειστά λόγω πανώλης). 
Ο δαιμόνιος εκδότης Thomas Thorpe, μάλλον χωρίς την συναίνεση του 45χρονου συγγραφέα, κατορθώνει να τυπώσει, σε μορφή Κουάρ-το, τα  Shake-speares sonnets, υπογράφοντας με τα αρχικά του την πε-ριβόητη αφιέρωση, την τόσο ταλαιπωρημένη από τους αναλυτές.
Σήμερα μόνο 13 αντίτυπα του έργου αυτού επιβιώνουν, αλλά οι στιχοπλοκές του μας βασανίζουν εσαεί.
Ο Thorp -ο οποίος δεν πρέπει να είχε ούτε δικό του τυπογραφείο ή βιβλιοπωλείο- σίγουρα ήταν ένας περιπετειώδης εκδότης που πολύ δυσφημίσθηκε από τους κάθε λογής λογίους.
Ο τυπογράφος των Σονέτων George Eld για δύο τουλάχιστον δε-καετίες τύπωσε σημαντικά έργα στο εργαστήρι του στην Fleet Lane, όπου είχε 3-4 πιεστήρια και τέσσερις συνθέτες. Μια γερή επιχείρηση δηλαδή.
Ζουμερές υποσημειώσεις: γιος μαραγκού από το Derbyshire, δυο φορές παντρεμένος με χήρες τυπογράφων, πέθανε το 1624 από την τρομερή πανούκλα. 
Το βιβλίο ήταν προς πώληση στους εκδότες-βιβλιοπώλες William Aspley και  John Wright.
Ο William Aspley είχε τα καταστήματά του στην Αυλή του Αγίου Παύλου, κέντρο των βιβλιοθαυμάτων της εποχής. Δραστηριοποιήθηκε για την εντυπωσιακή- εις μέγεθος- χρονική περίοδο των 40 ετών 
Ο John Wright με το βιβλιοπωλείο του κοντά στο Old Bailey, ήταν και επίσημος τυπογράφος του Κοινοβουλίου. Τύπωσε δε και εφημε-ρίδες (πρώιμου τύπου) και άφθονες μπαλάντες.
β. Κολυμπώντας με τα Σονέτα 

Αναπαύεται σε σωρεία χαρτιών και σημειώσεων (μάλιστα από κά-τω βλέπω πως είναι ο κατάλογος των «Φιλογενών Συνδρομητών» της πρώτης έκδοσης του Συναξαριστή του Αγίου Νικοδήμου του Αγιο-ρείτη) μια όμορφη πορτοκαλένια εκδοσούλα του 1933 (εκδ. Doubleday & Doran) με τίτλο «Σαίξπηρ και Χαβάη» του Χριστόφορου Μόρλεη (Christopher Morley).
Ο Χριστόφορος ήταν παθιασμένος με τον Σαίξπηρ.
Ο ήρωας του μυθιστορήματος του THE MAN WHO MADE FRI-ENDS WITH HIMSELF (1947), στο χρηματοκιβώτιο του (ταμείον α-ξιών) φυλάει το δίτομο λεξικό της Οξφόρδης, τον επίτομο Σαίξπηρ κι ένα μπουκάλι τζιν.
Το βιβλίο περιέχει τρεις διαλέξεις στο Πανεπιστήμιο της Χαβάης τον Μάρτιο του 1933: πάνε κατευθείαν στο ψητό της ζωντανής λογο-τεχνίας ανθρώπων που έζησαν και δημιούργησαν και δεν ήταν απλώς αγάλματα και ιερές αγελάδες.
(Μα και πόσο ξεγελιόμαστε όταν νομίζουμε πως μόνο εμείς και μόνο τώρα ζούμε και γράφουμε...). 
Στο εξώφυλλο του διαβάζω και μετεγγράφω:
«Δεν πρέπει να κολυμπήσεις στον Σάιξπηρ χωρίς το επίσημο μα-γιό, αυτή ήταν πάντα η άποψη των φρουρών του.
Αλλά ενίοτε, κάποιος κολυμβητής, αθώα τολμηρός, το κάνει.
Αξίζει τον κόπο, να νιώσεις το τσίμπημα της αλμύρας του ωκεα-νού του, στο γυμνό κορμί του νου».
Στο δεύτερο κεφάλαιο πληροφορούμαστε και τα κάτωθι:
Με γνήσιο σαιξπηρικό πνεύμα ο Μόρλεη, στέλνει ένα γράμμα στις 19 Ιουνίου του 1922 στον εκδοτικό οίκο Doubleday Page & Company. Σε φίλους και ήδη συνεργάτες του.
Υπογράφει όμως με το ψευδώνυμο Adam Kinsley Tutler και  στο γράμμα επισυνάπτει, εμφανιζόμενος ως ελπιδοφόρος συγγραφεύς, προσεκτικά επιλεγμένα σονέτα του Σαίξπηρ, δακτυλογραφώντας τα για τρεις νύχτες σε εμπορικό χαρτί, κάνοντας τα κατάλληλα λάθη και τις ανάλογες διορθώσεις.
Στην καλοστημένη επιστολή ζητά συμβουλές, αναφέρεται στην ποίηση, κουβεντιάζει τις αμοιβές ή το κόστος, δίνει οδηγίες για τα τυ-πογραφικά.
 Ο καιρός περνά και δεν υπάρχει καμιά απάντηση. Σκέφτεται πως τον κατάλαβαν.
Να όμως που το γραμματοκιβώτιο απαντά.
Το αρμόδιο τμήμα τού γράφει πως τα σονέτα του...δεν είναι αντά-ξια της λογοτεχνικής ποιότητας του εκδοτικού οίκου! Τσεκ ματ!
Πως θα το έλεγε ο W.S.;;
Alack! what poverty my Muse brings forth...

(ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ Κοζάνης) 


Pages