Απέβλεπε στην ενεργοποίηση της τοπικής
κοινωνίας για θέματα επιστημονικά και ερευνητικά μεν, που αφορούσαν όμως την
ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής -και ευρύτερα- και που ο κάθε πολίτης
προσλάμβανε με τον δικό του τρόπο μέσα από την εμπειρία, τις κοινωνικές επαφές,
τις συζητήσεις σε κοινωνικές συναναστροφές και γενικά από πληροφορίες που
διακινούνταν διαχρονικά. Απόδειξη η μεγάλη επιτυχία του συνεδρίου, όπως φάνηκε
από την προσέλευση των ανθρώπων, την υπομονή τους στην πολύωρη αναμονή και από
τις ερωτήσεις που υπέβαλαν στους συνέδρους στο τέλος της διήμερης συνάντησης.
Στο συγκεκριμένο συνέδριο, οι συμμετέχοντες είχαν την
ευκαιρία να ακούσουν ότι στα μέρη τους, στις πλαγιές του Σμόλικα, χιλιάδες
χρόνια πριν, ζούσαν άνθρωποι που κυκλοφορούσαν σαν νομάδες σε αναζήτηση τροφής,
να μάθουν ότι κάπου εκεί κοντά οι μακεδόνες βασιλείς, Φίλιππος και Αλέξανδρος,
είχαν το δικό τους ασφαλές μέρος, που λειτουργούσε σαν προκεχωρημένο φυλάκιο
της μεγάλης αυτοκρατορίας τους, να θυμηθούν ότι από την περιοχή τους πέρασε ο
άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, κηρύττοντας τον λόγο του Θεού και ενισχύοντας το εθνικό
φρόνημα των σκλαβωμένων Ελλήνων, να αναλογιστούν ότι ο Πολιτισμός είναι μια
ενότητα που περιλαμβάνει κάθε όψη πολιτιστικής έκφρασης, από τις ιστορικές εκκλησίες των Γρεβενών, που
μεριμνά η Εφορία Αρχαιοτήτων Γρεβενών, τους αγιογράφους της Σαμαρίνας, μέχρι τη
δημοτική μουσική και τα λαϊκά τεχνουργήματα αγράμματων βοσκών, σαν τις γκλίτσες
του Γιάννη Βίδρα, και να συνειδητοποιήσουν, τέλος, ότι σε δύσκολους καιρούς
κάποιοι συμπολίτες τους, ο θεολόγος καθηγητής στο Α. Π. Θ. Στέργιος Σάκκος, ο
δάσκαλος Πολύκαρπος Παπαστεργίου, ο δικηγόρος Θανάσης Παπαστεργίου, ο άνθρωπος που «ανακάλυψε» το
Καστρί, πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους για να μείνει ο τόπος ζωντανός. Προφανώς
υπήρχαν και άλλοι και οι σχετικές αναφορές θα γίνουν στο μέλλον και με άλλη
αφορμή.
Παράλληλα, η ομήγυρη, μέσα σε ένα πλαίσιο πολιτιστικής
και αθλητικής περηφάνιας, τίμησε και τον χρυσό Ολυμπιονίκη Μίλτο Τεντόγλου, ως
ελάχιστη ευγνωμοσύνη της γενέθλιας γης προς το πρόσωπό του.
Πολιτισμός ήταν, στην πιο ενθουσιώδη μορφή του, ο
χορός των γυναικών του Πολυνερίου, ντυμένες με τη λαϊκή φορεσιά, που παρέσυρε
όλο το πλήθος σε μια αυθόρμητη εκδήλωση χαράς και κεφιού, το τραγούδι της Ευδοκίας
Λόλα και του Στέργιου Πουρνάρα, ο ήχος του κλαρίνου και η διαβεβαίωση ότι τέτοιες
στιγμές λειτουργούν σαν αφορμή για γνώση και εθνική αυτοσυνειδησία.
Το συνέδριο τίμησε με την παρουσία του ο αιδεσιμότατος
μητροπολίτης Γρεβενών κ. Δαβίδ, ο οποίος ενθάρρυνε τις δράσεις εκείνες που
συνδέουν το έθνος με την εκκλησία, όπως το έδειξε η θεματική του συνεδρίου και
η επιλογή των ομιλητών. Επίσης, ο βουλευτής Γρεβενών κ. Αθανάσιος Σταυρόπουλος
απηύθυνε χαιρετισμό εκ μέρους του Ελληνικού Κοινοβουλίου.
Τέλος, ειδική αναφορά απαιτείται στον εξαιρετικά
δημιουργικό ρόλο της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, που στο πρόσωπο του
Αντιπεριφερειάρχη Γρεβενών Γιάννη Τσακνάκη, η τοπική κοινωνία και οι άνθρωποι
του συνεδρίου είδαν τον άνθρωπο που αποτύπωσε το μέγιστο ενδιαφέρον της διευρυμένης
τοπικής αυτοδιοίκησης, και προσωπικά του ιδίου, για τον πολιτισμό και την
τοπική ιστορία. Από το βήμα του συνεδρίου ο κ. Αντιπεριφερειάρχης Γρεβενών
τόνισε τον κοινωνικό χαρακτήρα του συνεδρίου, την επιστημονικότητά του, και την
ανάγκη ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας σε ζητήματα που έχουν να κάνουν
με τη γνώση και την εθνική ταυτότητά του, θέματα δηλαδή που αποτελούν εγγύηση
για την πρόοδο και την προκοπή της νεολαίας μας, όπως τόνισε χαρακτηριστικά.
Προσωπικά, ως επιστημονικός υπεύθυνος του συνεδρίου
και εκπροσωπώντας τους συναδέλφους και όλους τους συνέδρους, θέλω να
ευχαριστήσω θερμά τον περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας κ. Γεώργιο Αμανατίδη και
τον Αντιπεριφερειάρχη της περιφερειακής ενότητας Γρεβενών κ. Γιάννη Τσακνάκη,
τον πολιτιστικό Σύλλογο Πολυνερίου και τον Σύνδεσμο Γραμμάτων και Τεχνών ΠΕ
Γρεβενών για την υποστήριξή τους, το μουσικό δημοτικό συγκρότημα του Αλέξη
Κασιάρα, τις γυναίκες του χωριού που εντυπωσίασαν με τον χορό και το τραγούδι, τον
συντοπίτη μας Γιάννη Τσιοβάκα που μαζί με τον Στέργιο Πουρνάρα έβρισκαν λύσεις
σε διάφορα προβλήματα που ανέκυπταν, τον Χρήστο Βίδρα που πρόσφερε το μόνιτορ
για την παρουσίαση των ανακοινώσεων, τους ηλεκτρολόγους και τους τεχνικούς που
βοήθησαν στην προβολή των ομιλιών, στην γραμματεία της Περιφερειακής Ενότητας
Γρεβενών και ιδιαίτερα στην κ. Φωτεινή Λάζου, αλλά και στο ανώνυμο πλήθος που
παρακολούθησε το διήμερο συνέδριο με αμείωτο ενδιαφέρον.
Ιδιαίτερα ευχαριστώ τους συναδέλφους μου και όλους τους
συνέδρους που κατακαλόκαιρο βρέθηκαν στην Πίνδο, στα ορεινά Γρεβενά, και
συνέβαλαν στο να ολοκληρωθεί μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα ένα πρόγραμμα με
σαφή επιστημονικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά, τον Στέργιο Πουρνάρα για την
επιμέλεια και τα Χρονικά της Δυτικής Μακεδονίας για την προσεγμένη έκδοση των
ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ.
Τέλος, οφείλω να
ευχαριστήσω για άλλη μια φορά και από τη θέση αυτή τους διοργανωτές του
συνεδρίου: την Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών, που κάλυψε τις δαπάνες του
συνεδρίου, όπως και το κόστος των Πρακτικών, τον Δήμο Γρεβενών, την Εφορεία
Αρχαιοτήτων Γρεβενών και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Μιλτιάδης Μ. Παπανικολάου
Ομότιμος καθηγητής Α.Π.Θ.
Επιστημονικός υπεύθυνος του Συνεδρίου